چرا بعد از خوردن آب یخ یا بستنی مغزمان یخ می کند؟

هیچ لذتی بالاتر از خوردن آب یخ یا بستنی یخی در تابستان نیست. اما فارغ از کالری‌های زیادی که به واسطه خوردن بستنی وارد بدن خود می کنیم، گاهی مغزمان از سرما تیر می کشد. این فرآیند که در اصطلاح عامیانه یخ زدن مغز نامیده می شود و در گذشته با نام سردرد بستنی هم یاد می شد، به زبان علمی «سردرد ناشی از خوردن یا تنفس محرک های سرما» یا HICS نام دارد.

هیچ لذتی بالاتر از خوردن آب یخ یا بستنی یخی در تابستان نیست. گرمای این فصل را با چنین کاری می توان تا حدی از بین برد.

 

اما فارغ از کالری های زیادی که به واسطه خوردن بستنی وارد بدن خود می کنیم، آیا تا کنون برایتان پیش آمده که احساس کنید مغزتان تیر می کشد؟

این فرآیند که در اصطلاح عامیانه یخ زدن مغز نامیده می شود و در گذشته با نام سردرد بستنی هم یاد می شد، به زبان علمی «سردرد ناشی از خوردن یا تنفس محرک های سرما» یا HICS نام دارد.

 

انجماد مغز حسی گذرا (اغلب کمتر از ۱۰ ثانیه) از دردی شدید در هر دو بخش جلویی (قدامی) و پشتی (خلفی) کاسه سر است که با تیر کشیدن حس می شود.

برخلاف نام این عارضه، درد آن به مغز انسان ارتباطی ندارد. مغز عاری از گیرنده های درد است.

 

کسانی که یخ زدن مغز را تجربه می کنند، مستعد ابتلا به میگرن هستند

 

در کسانی که مستعد یخ زدن مغز هستند، این احساس در نتیجه عبور مواد سرد (جامد، مایع یا گاز) از سقف دهان، پشت گلو یا هر دو مسیر پدیدار می شود.

 

با این تفاسیر شاید بد نباشد با حقایق جالب در مورد این عارضه بیشتر آشنا شوید.

1. یخ زدن مغز یکی از رایج ترین انواع سردرد در جهان است که حدود ۵٫۹ تا ۷۴ درصد بزرگسالان و ۳۸٫۳ تا ۷۹ درصد کودکان آن را تجربه می کنند. بدنبال یک تحقیق علمی در تایوان، ۸۳۵۹ دانش آموز مقطع دبیرستان مورد آزمایش قرار گرفتند و ۴۰٫۶ درصد از این افراد سردرد ناشی از انجماد مغز را تجربه کردند.

 

2. یخ زدن مغز ارثی است. این عارضه می تواند از والدین به کودکان منتقل شود.

3. برخی از تحقیقات علمی ثابت کرده اند کسانی که یخ زدن مغز را تجربه می کنند، مستعد ابتلا به میگرن هستند.

 

4. در برخی از مردم یخ زدن مغز در نتیجه خوردن خوراکی های سرد پدیدار می شود؛ اما بعضی افراد حتی با تنفس هوای سرد یا استفاده از وسایل سرد نیز این سردرد کوتاه و گذرا را تجربه می کنند.

5. وقتی والدین سابقه هیچ نوع سردردی را نداشته باشند احتمال اینکه کودک دچار سردرد بستنی شود، بسیار کم خواهد بود.

 

6. وقتی سرعت خوردن خوراکی سرد زیاد باشد، احتمال اینکه دچار یخ زدن مغز بشوید زیاد خواهد بود.

7. مکانیزم دقیق انجماد مغز هنوز مشخص نیست. برخی از دانشمندان بر این باور هستند که یخ زدن مغز در نتیجه انجماد سریع خون در سرخرگ داخلی کاروتید و انقباض رگ ها و عروق صورت می گیرد.

 

8. سرخرگ داخلی کاروتید خون سر و مغز را تامین می کند. انقباض عروق به تنگ یا باریک شدن عروق خونی ناشی از انقباض دیواره عضلانی عروق به ویژه در سرخرگ ها و سرخرگچه ها اشاره دارد که باعث بروز سردرد می شود.

 

9. عصب سه قلو که مسئول حس ها در صورت انسان است است ممکن است در این روند درگیر شود. شاید به همین خاطر باشد که پس از یخ زدن مغز، اغلب از چشم افراد اشک جاری می شود.

10. بر اساس یافته های علمی زنان بیشتر از مردان در معرض انجماد مغز قرار دارند. یکی از دلایل این ادعا این است که زنان سردردهای بیشتری نسبت به مردان دارند.

 

11. همچنین گفته می شود سردرد بستنی در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. یکی از دلایلش این است که کودکان سقف دهان و گلوی کوچکی دارند و به همین خاطر عصب آنها سریع تر تحریک می شود. دوم اینکه بزرگسالان مقاومت بیشتری در برابر محرک‌های سرما پیدا کرده اند. سوم، بزرگسالان آموخته اند که خوراکی های سرد را آهسته بخورند و این امر احتمال بروز سردرد بستنی را در آنها کاهش می دهد.